Hướng dẫn cài đặt Node.js và NPM trên Windows/Mac chi tiết cho người mới bắt đầu JavaScript 2024

Bắt đầu hành trình với JavaScript hiện đại, bạn sẽ sớm nhận thấy tầm quan trọng của Node.js và NPM. Đây là những công cụ nền tảng không thể thiếu cho việc phát triển web, từ backend đến frontend. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn cài đặt Node.js và NPM một cách chi tiết và dễ hiểu nhất trên cả hai hệ điều hành phổ biến là Windows và macOS, đặc biệt dành cho người mới bắt đầu.

Nội dung chính

Node.js và NPM là gì? Tại sao cần cài đặt chúng?

Trước khi đi vào cài đặt, hãy cùng tìm hiểu sơ lược:

Node.js: Là một môi trường chạy JavaScript phía máy chủ (runtime environment) dựa trên engine V8 của Chrome. Nó cho phép bạn thực thi code JavaScript bên ngoài trình duyệt, mở ra khả năng xây dựng các ứng dụng backend, API, công cụ dòng lệnh, và nhiều hơn thế nữa.
NPM (Node Package Manager): Là trình quản lý gói mặc định đi kèm với Node.js. Nó là kho lưu trữ các thư viện (packages) JavaScript lớn nhất thế giới và là công cụ giúp bạn dễ dàng cài đặt, quản lý và chia sẻ các thư viện code trong dự án của mình.

Việc cài đặt Node.js đồng nghĩa với việc bạn cũng sẽ có NPM. Đây là bộ đôi cần thiết để:

Chạy các ứng dụng JavaScript phía server.
Sử dụng các framework JavaScript hiện đại (React, Angular, Vue, Svelte…).
Dùng các công cụ build (Webpack, Parcel, Vite…).
Quản lý các thư viện phụ thuộc cho dự án.
Thực thi các tác vụ tự động hóa (linting, testing…).

Hướng dẫn cài đặt Node.js và NPM trên Windows

Có hai cách phổ biến để cài đặt Node.js và NPM trên Windows: sử dụng bộ cài đặt chính thức hoặc thông qua Node Version Manager (NVM).

Cách 1: Sử dụng bộ cài đặt chính thức (.msi)

Đây là cách đơn giản nhất cho người mới bắt đầu.

Truy cập trang chủ của Node.js: https://nodejs.org/
Bạn sẽ thấy hai phiên bản để tải về:
- LTS (Long Term Support): Phiên bản ổn định, được khuyến nghị cho hầu hết người dùng, đặc biệt là trong môi trường production.
- Current: Phiên bản mới nhất với các tính năng thử nghiệm. Nếu bạn muốn trải nghiệm những gì mới nhất, có thể chọn phiên bản này, nhưng LTS thường là lựa chọn an toàn hơn cho người mới.
Chọn phiên bản LTS và nhấn nút tải về trình cài đặt .msi cho Windows.
Chạy file .msi vừa tải về.
Làm theo các bước hướng dẫn trên màn hình cài đặt (Next -> Accept License Agreement -> Next -> Chọn thư mục cài đặt (để mặc định) -> Next -> Next -> Install). Đảm bảo rằng tùy chọn “Add to PATH” được chọn (thường là mặc định).
Quá trình cài đặt sẽ diễn ra trong vài phút. Sau khi hoàn tất, nhấn Finish.

Kiểm tra cài đặt: Mở Command Prompt (CMD) hoặc PowerShell và gõ các lệnh sau:

node -v
npm -v

Nếu bạn thấy hiển thị phiên bản của Node.js và NPM, nghĩa là quá trình cài đặt đã thành công.

[Gợi ý: Chèn ảnh/video minh họa các bước cài đặt Node.js bằng file .msi trên Windows tại đây]

Cách 2: Sử dụng NVM for Windows (Khuyến khích)

NVM (Node Version Manager) cho phép bạn cài đặt và quản lý nhiều phiên bản Node.js khác nhau trên cùng một máy. Điều này rất hữu ích khi làm việc với nhiều dự án yêu cầu các phiên bản Node.js khác nhau.

Truy cập kho lưu trữ GitHub của NVM for Windows: https://github.com/coreybutler/nvm-windows
Tìm đến phần “Releases” và tải về file cài đặt mới nhất (thường là nvm-setup.zip).
Giải nén file zip và chạy file nvm-setup.exe.
Làm theo các bước hướng dẫn cài đặt.
Sau khi cài đặt xong, mở Command Prompt (CMD) hoặc PowerShell với quyền Administrator.
Gõ lệnh nvm list available để xem các phiên bản Node.js có sẵn.
Để cài đặt phiên bản LTS mới nhất, gõ: nvm install lts
Để cài đặt một phiên bản cụ thể (ví dụ 18.17.0), gõ: nvm install 18.17.0
Để sử dụng một phiên bản đã cài đặt, gõ: nvm use [phiên_bản] (ví dụ: nvm use lts hoặc nvm use 18.17.0).

Kiểm tra cài đặt: Gõ lại node -v và npm -v để xác nhận.

Hướng dẫn cài đặt Node.js và NPM trên macOS

Tương tự Windows, bạn có thể cài đặt Node.js trên macOS bằng bộ cài đặt chính thức, Homebrew hoặc NVM.

Cách 1: Sử dụng bộ cài đặt chính thức (.pkg)

Truy cập trang chủ Node.js: https://nodejs.org/
Chọn phiên bản LTS và tải về trình cài đặt .pkg cho macOS.
Chạy file .pkg vừa tải.
Làm theo các bước hướng dẫn (Continue -> Continue -> Agree -> Install). Bạn có thể cần nhập mật khẩu máy.
Sau khi cài đặt xong, nhấn Close.

Kiểm tra cài đặt: Mở Terminal (trong Applications > Utilities) và gõ:

node -v
npm -v

[Gợi ý: Chèn ảnh/video minh họa các bước cài đặt Node.js bằng file .pkg trên macOS tại đây]

Cách 2: Sử dụng Homebrew

Homebrew là trình quản lý gói phổ biến trên macOS. Nếu chưa có Homebrew, bạn có thể cài đặt nó bằng cách chạy lệnh sau trong Terminal:

/bin/bash -c "$(curl -fsSL https://raw.githubusercontent.com/Homebrew/install/HEAD/install.sh)"

Sau khi cài đặt Homebrew, chạy lệnh sau để cài đặt Node.js:

brew install node

Homebrew sẽ tự động cài đặt phiên bản LTS mới nhất của Node.js và NPM.

Kiểm tra cài đặt: Gõ node -v và npm -v.

Cách 3: Sử dụng NVM (Khuyến khích)

NVM cũng hoạt động rất tốt trên macOS và là cách được khuyến nghị để quản lý các phiên bản Node.js.

Mở Terminal và chạy lệnh cài đặt NVM (kiểm tra trang NVM GitHub để có lệnh mới nhất):

curl -o- https://raw.githubusercontent.com/nvm-sh/nvm/v0.39.7/install.sh | bash

Đóng và mở lại Terminal, hoặc chạy lệnh được cung cấp sau khi cài đặt (thường là source ~/.bash_profile, source ~/.zshrc, hoặc tương tự tùy thuộc vào shell của bạn).
Kiểm tra NVM đã cài đặt chưa: nvm --version
Sử dụng các lệnh NVM tương tự như trên Windows:
- nvm install lts (Cài đặt bản LTS mới nhất)
- nvm install [phiên_bản] (Cài đặt bản cụ thể)
- nvm use [phiên_bản] (Chọn phiên bản để sử dụng)
- nvm list (Xem các phiên bản đã cài)

Kiểm tra cài đặt: Gõ lại node -v và npm -v để xác nhận.

Bước tiếp theo sau khi cài đặt Node.js và NPM

Chúc mừng! Bạn đã hoàn tất việc cài đặt Node.js và NPM trên máy tính của mình. Bây giờ bạn có thể:

Tạo một file test.js với nội dung console.log("Hello Node.js!"); và chạy nó bằng lệnh node test.js trong terminal/cmd.
Bắt đầu tìm hiểu các lệnh cơ bản của NPM như npm init, npm install <package_name>. Bạn có thể tham khảo thêm tại Hướng dẫn NPM cơ bản.
Khám phá các framework JavaScript và bắt đầu xây dựng dự án đầu tiên của bạn.

Việc cài đặt thành công Node.js và NPM là bước khởi đầu quan trọng trên con đường trở thành một nhà phát triển JavaScript. Đừng ngần ngại thử nghiệm và khám phá thế giới rộng lớn của hệ sinh thái Node.js!